Kadınlarda görülme sıklığı daha fazla olan depresyon, iştahsızlık, uykusuzluk, enerji ve ilgide azalma, isteksizlik, suçluluk duygusu, yoğunlaşma kaybı, intihar düşünceleri-planları, cinsel etkinlik ve uykuda belirgin değişiklikler bunun sonucunda kişinin sosyal ve mesleki ilişkilerinde zayıflama yani kişinin yaşam kalitesinin düşmesi olarak kendini gösterebilir. Depresyonun tedavi yöntemlerinde en çok tercih edilen yöntem psikoterapi, daha ağır seyirlerine göre ise ilaç tedavisidir. Uygulanacak depresyon tedavisi türü depresyonun seyrine ve kişiye göre değişir.

Depresyon tedavisinde kullanılan Antidepresan ilaçların etki süresi genellikle 2-4 hafta arasında değişir.

  • Seçici serotonin geri alım inhibitörleri (SSRIs)
  • Serotonin ve norepinefrin geri alım inhibitörleri (SNRI’ler)
  • Trisiklik antidepresanlar (TCA’lar)
  • Tetrasiklik antidepresan
  • Dopamin geri alım engelleyicisi
  • 5-HT1A reseptör antagonisti
  • 5-HT2 reseptör antagonistleri
  • 5-HT3 reseptör antagonisti
  • Monoamin oksidaz inhibitörleri (MAOI’ler)
  • Noradrenerjik antagonist

Depresyon tedavisinde psikoterapi nasıl yapılır?

  1. BDT (Bilişsel Davranışçı Terapi)

Temel olarak, kişiyi depresyona sürükleyen irrasyonel düşünce kalıplarını ortadan kaldırmayı amaçlar. Bireyler çocukluk dönemlerinde yaşadıkları olumsuz yaşantılardan dolayı belli şemalar geliştirirler. Bu erken yaşantıda oluşan şemalar ilerleyen dönemlerde tetikleyen yaşantılar ile bilinç düzeyine depresyon şeklinde çıkabilir. BDT dört temel aşamadan oluşur:

  • Sorunun bilişsel-davranışçı formülasyonunu yapmak.
  • Bu formülasyon doğrultusunda tedavi hazırlamak.
  • Bireyi bilişsel-davranışçı yaklaşım konusunda bilgilendirmek.
  • Tedavi için bireyin uygun olup olmadığını belirlemek.

  1. Kişiler Arası Terapi

Bu terapi yönteminde terapist, kişinin etrafındakiler ile ilişkisine odaklanır. Daha çok düşünce ve davranış kalıplarını geliştirme, sosyal ilişkileri güçlendirme ve başa çıkma becerilerini güçlendirmenin depresif belirtilerin azalmasında büyük etkisi olduğu üzerine çalışırlar. Sosyal ilişkilerde meydana gelen bozulmanın depresyona sebep olduğu inancı vardır.

  1. Psikodinamik Terapi

Bu terapide depresif kişinin bilinçaltında yatan çatışmaları, savunmaları ve yerleşik inançları üzerinde çalışılır. Depresif kişinin suçluluk ve değersizlik duygularının, erken çocukluk döneminde yaşanılan travmatik yaşantılardan kaynaklandığını hedefler. Terapide özellikle çocukluk dönemine, çözülmemiş davranış kökenlerine inilir.

  1. EMDR (EyeMovementDesensitizationandReprocessing)

Göz hareketleri eşliğinde depresif kişinin travmatik yaşantısı ile ilgili duygu ve düşüncelerini açığa çıkararak çalışmayı hedefler. Tedavi sekiz evreden oluşur. Anamnez alma ve tedavinin planlanması, hastanın stabilize edilmesi ve hazırlanması, travmanın değerlendirilmesi, duyarsızlaştırma ve proses etme, olumlu düşünceyi pekiştirme, bedendeki duyuların gözden geçirilmesi, kapanış ve kontrol muayeneleri.

  1. Aile Terapisi

Bu terapi biçiminde depresyon hastası ile birlikte ailesinin yaklaşımı da terapiye dahil edilir. Başa çıkma, kriz yönetimi, suçluluk, değersizlik, özgüvensizlik gibi faktörlerin aile desteği olmadan düzelemeyeceği olgusu üzerine çalışır.

  1. İnsancıl-Varoluşçu Terapi

Bu ekole göre depresif kişi yaşamdaki sorumluluklarını üstlenmediği için özgür değildir. Bununla birlikte kişi tüm enerjisini başkalarının onu sevmesi, kendi isteklerini yok sayarak onların istek ve arzularına göre yaşamayı seçen kişidir. Depresyonda sıklıklıkla görülen suçluluk duygusu aslında bu sebepten kaynaklanan bir varoluşçu suçluluk duygusudur. Bu terapide bireyin tamamen kendisine, arzu ve isteklerine odaklanarak çalışılır.

  1. Farkındalık (Mindfullness) Temelli Terapi

Depresyona yol açan düşünceleri, davranışları, yaşantıları değiştirmek yerine onları farkındalık meditasyonu ile kabullenme üzerine çalışır. Bu meditasyonda dikkat, nefes alışverişine ve duygulara odaklanır.

RANDEVU AL